Τριήμερη εκδρομή

Πριν από λίγες ημέρες επιστρέψαμε από την τριήμερη (καθιερωμένη πλέον) εκδρομή με τη γ΄ γυμνασίου.
Επισκεφτήκαμε την περιοχή του Έβρου. Είδαμε πολλά όμορφα και αξιόλογα μέρη: τη λίμνη της Βιστωνίδας , με την εξαιρετική φυσική ομορφιά και την αίσθηση γαλήνης που δημιουργεί στον επισκέπτη και ανεξήγητα ακόμα αποτελεί μετόχι της μονής Βατοπεδίου, το δάσος της Δαδιάς, με τα σπάνια πτηνά και ζώα που διαβιώνουν εκεί, το Δέλτα του Έβρου με την άγρια ομορφιά της φύσης , που φιλοξενεί πλήθος ζώων και πτηνών. Περιηγηθήκαμε στην παλιά πόλη της Ξάνθης , βαδίσαμε στη σύγχρονη πόλη της Αλεξανδρούπολης, την Κομοτηνή και την Ορεστιάδα.
Εμείς, οι συνοδοί καθηγητές, εντυπωσιαστήκαμε από τη φυσική ομορφιά του τοπίου, μερικοί από μας δε, επισκέπτονταν για πρώτη φορά αυτά τα μέρη και τα απολαύσαμε κυριολεκτικά.
Αναρωτιέμαι όμως οι μαθητές μας άραγε τι είδαν από όλα αυτά τα μέρη; Οι περισσότεροι κουρασμένοι από τις βραδινές εξόδους και τα πήγαινε έλα στα δωμάτια του ξενοδοχείου, σέρνονταν. Λίγοι ήταν αυτοί που αισθάνθηκα ότι κέρδισαν και άνοιξαν τα μάτια της ψυχής τους και του μυαλού τους.
Αναρωτιέμαι αν μπορούμε σήμερα να προσφέρουμε στους μαθητές μας την απόλαυση που έζησαν οι μαθητές του άρθρου που ακολουθεί και είναι βέβαια μιας άλλης εποχής.
Τόσα πολλά βέβαια άλλαξαν από το 1946 ως σήμερα! Υποθέτω όμως πως τα παιδιά είναι τόσο κουρασμένα από την ασφυκτική καθημερινότητα όσο και οι μεγάλοι, καθώς βιώνουν επιπλέον μια εποχή που εισπράττουν τόση απογοήτευση σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο και δέχονται επιρροές από τόσο ευτελή πρότυπα μέσω των ΜΜΕ, που απλώς ενδιαφέρονται να «ξαποστάσουν».
Ποια είναι τα παιδαγωγικά οφέλη μιας τέτοιας δραστηριότητας; Ασφαλώς ενισχύονται οι σχέσεις τόσο των μαθητών μεταξύ τους όσο και με τους καθηγητές τους. Επικοινωνούν σ’ ένα άλλο επίπεδο τόσο διαφορετικό εκτός τάξης, που με έκπληξη διαπιστώνουμε ότι όλοι είμαστε διαφορετικοί εκτός σχολείου. Μήπως σ’ αυτήν την πιο προσωπική σχέση πρέπει να επενδύσουμε, ώστε να έχουμε καλύτερα παιδαγωγικά αποτελέσματα και στην εκπαιδευτική διαδικασία; Μήπως πάλι μεγάλωσα εγώ κι καθώς απογοητεύτηκα από το εκπαιδευτικό σύστημα τα βλέπω όλα από την οπτική των «μεγάλων» κι όχι των παιδιών;
Δεν ξέρω, απλά εκθέτω τις σκέψεις και τους προβληματισμούς μου με αφορμή άλλη μια εκδρομή…
Ακολουθεί ένα άρθρο που προέρχεται από την τοπική εφημερίδα της Δράμας «τα νέα του Καλαμπακίου» και τα συμπεράσματα δικά σας!


Μια εκδρομή πριν από 63 χρόνια

Στο τέλος της σχολικής χρονιάς του 1946, τον Ιούνιο μήνα, οι μαθηταί της Δ' και Ε' τάξης του Δημοτικού Σχολείου Καλαμπακίου με τους δασκάλους μας Μιχαήλ Γεωργάκη και Γεώργιο Κοτρώτσιο πραγματοποιήσαμε μια πολύ μακρινή εκδρομή. Στην αρχή η συμμετοχή ήταν μικρή. Δυσκολεύονταν οι γονείς να διαθέσουν τα λίγα χρήματα που απαιτούνταν, αλλά οι δάσκαλοι μας κατάφεραν και τους έπεισαν περνώντας από σπίτι σε σπίτι και παρακαλώντας τους γονείς μας να μην απουσιάσει κανείς από τους μαθητάς. Οι εκδρομές, τους έλεγαν, δεν γίνονται μόνον για λόγους ψυχαγωγίας, αλλά έχουν και διδακτικό σκοπό και νόημα. Ένα πρωινό του Ιουνίου που περιμέναμε όλοι με αγωνία έφτασε έξω από το σχολείο το φορτηγό του Ντοκούτση. Μ' αυτό θα ταξιδεύαμε για Θεσσαλονίκη. Εμείς όλοι παρόντες με τις πάνινες σχολικές τσάντες στο χέρι, αυτές με τις οποίες μεταφέραμε καθημερινά «το Αναγνωστικόν», το μοναδικό βιβλίο που είχαμε, και που μετατράπηκαν για την περίσταση σε σακ βουαγιάζ, τρέξαμε χαρούμενοι στο αυτοκίνητο.
Το φορτηγό είχε δύο πάγκους στις δύο πλευρές του, όπου καθίσαμε όλα τα παιδιά και ένας από τους δύο δασκάλους, ο Μιχαήλ Γεωργάκης. Ο Γεώργιος Κοτρώτσιος μπήκε μπροστά μαζί με τον οδηγό του φορτηγού κι αφού μας έδωσαν τις τελευταίος οδηγίες, το αυτοκίνητο ξεκίνησε. Πήραμε μαζί μας και τετράδιο να καταγράφουμε τα ονόματα των χωριών απ' όπου θα περνούσαμε. Για να γίνουμε περισσότερο κοσμογυρισμένοι, να δούμε περισσότερους τόπους, φύγαμε μέσω της οδού Καβάλας Θεσσαλονίκης και επιστρέψαμε μέσω της παλαιάς Εθνικής Οδού Θεσσαλονίκης Δράμας. Ηλικιωμένος και έμπειρος ο οδηγός, νέοι και τολμηροί οι δάσκαλοι μας. Δεν ήταν εύκολο να ταξιδέψει κανείς εκείνη την εποχή από το Καλαμπόκι ως τη Θεσσαλονίκη με ένα ανοιχτό φορτηγό αυτοκίνητο. Οι δρόμοι ήταν ακόμη επικίνδυνοι από την εποχή του πολέμου. Ήταν κατεστραμμένοι και έκρυβαν παγίδες διάφορες. Η αγάπη όμως των δασκάλων προς τους μαθητάς τους έκανε να ξεπεράσουν όλα τα εμπόδια.. «Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία», έγραψε ο Α. Κάλβος στο ποίημα του. Και οι δάσκαλοι μας είχαν και αρετήν και τόλμην.
Περάσαμε από πολλά χωριά της Καβάλας πότε καθισμένοι στα παγκάκια του φορτηγού και πότε όρθιοι μπροστά, να μας χτυπά ο αέρας και να βλέπουμε καλύτερα Σε κάποια ανηφόρα φάνηκε μπροστά μας η θάλασσα. Ο δάσκαλος άρχισε να χαμογελά και να μας βλέπει επίμονα στα μάτια κουνώντας τα χέρια του, όπως όταν μας παρέδιδε μάθημα μέσα στην τάξη.
-Παιδιά, τι βλέπετε μπροστά σας, τι βλέπετε; Κάποια παιδιά που είχαν ξαναδεί θάλασσα φώναξαν:
- Θάλασσα, κύριε, θάλασσα! (Θυμίζει λίγο την Κάθοδο των Μυρίων). Οι περισσότεροι όμως ψάχναμε να τη βρούμε. Αυτή, λοιπόν, ήταν η θάλασσα, που μόνον στο χάρτη του σχολείου μας τη βλέπαμε τόσα χρόνια! Σε πιο μικρή ηλικία φανταζόμουν τη θάλασσα σαν μια μεγάλη γκιόλα, όπως αυτή που ο ιερέας έριχνε το Σταυρό την ημέρα της εορτής των Θεοφανείων στο χωριό μας. Πιο πέρα ένα νησάκι. Μας έλεγε ο δάσκαλος: «Νησί είναι μία στεριά που βρέχεται ολόγυρα από θάλασσα» μα πώς να καταλάβουμε πώς είναι το νησί και πόσο μεγάλο μπορεί να είναι, όταν δεν ξέραμε πόσο μεγάλη είναι η θάλασσα;
Στο Στρυμόνα κατεβήκαμε από το αυτοκίνητο. Μία πλωτή εξέδρα που έπλεε στο ποτάμι πήγαινε και γύριζε από τη μια όχθη στην άλλη με κάποιο μηχανισμό «σάλι»το έλεγαν αυτό. Ανεβήκαμε όλοι επάνω και μας πέρασε στην απέναντι όχθη του ποταμού. Μετά πέρασε και το αυτοκίνητο. Έτσι περνούσαν τότε το ποτάμι, γιατί δεν υπήρχε γέφυρα. Την είχαν ανατινάξει τα εχθρικά αεροπλάνα. Πιο πέρα είδαμε τη λίμνη Βόλβη.
-Πάλι η θάλασσα μπροστά μας, κύριε.
-Όχι, παιδιά. Αυτή είναι η λίμνη Βόλβη που σας έλεγα στο μάθημα της Γεωγραφίας.
Πιο πέρα και η λίμνη του Αγίου Βασιλείου. Τι σπουδαία πράγματα βλέπαμε εκείνη την ημέρα για πρώτη φορά στη ζωή μας! Λένε πως ένα ταξίδι διδάσκει όσο χίλια βιβλία. Κάποτε φτάσαμε στη Θεσσαλονίκη, τη «Νύμφη του Θερμαϊκού», όπως μάθαμε. Τι παράξενα πράγματα είδαμε εκεί και πόσο διαφορετικά απ' αυτά που ξέραμε στο χωριό μας! Διώροφα και τριώροφα κτίρια, δρόμους ασφαλτοστρωμένους, πάρκα με ζώα που δεν είχαμε ξαναδεί, πολλά αυτοκίνητα και πολλούς ανθρώπους! Κατεβήκαμε στην Πλατεία Δικαστηρίων όλοι μαζεμένοι ο ένας κοντά στον άλλον, να μη χαθούμε. Χαζεύαμε τα ψηλά σπίτια με τα πολλά μπαλκόνια. Ένας μαθητής είδε μια γριούλα που μας κοίταζε από ψηλά και του φάνηκε παράξενο: «Μια κουκουβάγια, παιδιά, μια κουκουβάγια», φώναξε και γυρίσαμε όλοι προς το μέρος της γριούλας. Γέλια που κάναμε μ' εκείνη την «κουκουβάγια»!
Μέσα στην πόλη κυκλοφορούσαμε σε γραμμή τρεις τρεις πιασμένοι από το χέρι. Ο ένας δάσκαλος στην πρώτη τριάδα, ο άλλος στην τελευταία. Όλοι έστεκαν και μας έβλεπαν, καμάρωναν και τους δασκάλους μας. Περπατούσαν καμαρωτοί και υπερήφανοι για την αποστολή τους αυτή. Μας ξενάγησαν σε όλη την πόλη πότε περπατώντας και πότε χρησιμοποιώντας το τραμ που διέσχιζε την Εγνατία. Στέκονταν το τραμ και περίμενε να ανεβούμε όλοι επάνω.
Περπατώντας πήγαμε και στην Ανω Πόλη, είδαμε τα κάστρα, πήγαμε και στη Μονή Βάτάδων. Είδαμε για πρώτη φορά ζωντανά παγώνια. Ένα αρσενικό παγώνι είχε ανοιχτά τα φτερά του, όπως αυτά που έβλεπα στην Άπασαν Ύλην του αδελφού μου.
Μπήκαμε στην εκκλησία και ήπιαμε νερό από την βρύση, όπου μία επιγραφή γράφει: «νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν». Ο δάσκαλος μας εξήγησε τι σημαίνει αυτό.
- Μπορείτε να διαβάσετε την επιγραφή και από το τέλος προς την αρχή, μας είπε, τη διαβάσαμε και μας φάνηκε πολύ περίεργο.
Η ξενάγηση στην πόλη ήταν σπουδαία και σημαντική για μας. Επισκεφθήκαμε ένα τυπογραφείο εφημερίδων, ένα εργοστάσιο σιγαρέτων, ανεβήκαμε σε βαποράκι και βγήκαμε απέναντι στο Καραμπουρνάκι, όπου είδαμε ένα εργοστάσιο υφαντουργίας, περπατήσαμε στην παραλιακή λεωφόρο με τα φαναράκια που έφεγγαν με ηλεκτρικό ρεύμα. Ήταν σαν όνειρο αυτά όλα για μας. Κοιμηθήκαμε για πρώτη φορά σε ξενοδοχείο. Νομίζω βρίσκονταν επί της Εγνατίας και λέγονταν «Βαλκάνια». Είχε πολλά δωμάτια και πολλά μπαλκόνια. Βγαίναμε και μετρούσαμε τα αυτοκίνητα που περνούσαν από κάτω. Βάλαμε και σημάδι: Μέχρι να μετρήσουμε ως το δέκα περνούσε και ένα αυτοκίνητο. Τι πολλά αυτοκίνητα! Μεγάλη εντύπωση μας έκανε ο Λευκός Πύργος. Ανεβήκαμε όλοι επάνω στην κορυφή. Είδαμε από ψηλά όλο το Θερμαϊκό και την πόλη όλη. «Κάποτε ο Λευκός Πύργος ήταν μέσα στη θάλασσα. Τον χρησιμοποιούσαν οι Τούρκοι για φυλακή», μας είπε ο δάσκαλος. Όταν κατεβήκαμε, βγάλαμε και μια αναμνηστική φωτογραφία. Μας έδωσε ο δάσκαλος όλους από μία, όταν πήγαμε στο χωριό. Όλοι την έχουμε ακόμη σαν φυλαχτό. Τη στέλνω στην εφημερίδα. Ο καθένας ας αναγνωρίσει τον εαυτό του. Θα ήθελα να γράψω και τα ονόματα όλων, αλλά είναι αδύνατον. Τους στέλνω μόνον την αγάπη μου. Ευτυχώς η εκδρομή μας είχε αίσιον τέλος. Όλα τα παιδιά ξαναμπήκαμε στο φορτηγό για την επιστροφή. Όλοι ήμασταν χαρούμενοι: Οι δάσκαλοι μας, γιατί έφεραν σε πέρας την αποστολή τους, τα παιδιά για τις εμπειρίες που έζησαν, γι' αυτά που έμαθαν, για όσα είδαν.
Ιούνιος 1946 - Φεβρουάριος 2009.
Πέρασαν περίπου εξηντατρία χρόνια. Οι αείμνηστοι δάσκαλοι μας Γεώργιος Κοτρώτσιος και Μιχαήλ Γεωργάκης δε ζούνε πλέον. Ο πρώτος χάθηκε πολεμώντας για την πατρίδα. Με τον Μ. Γεωργάκη βρεθήκαμε αργότερα στη Θεσσαλονίκη. Χάρηκε όταν έμαθε ότι είμαστε συνάδελφοι. Γίναμε οικογενειακοί φίλοι. Αγαπούσε τη μουσική και τα ταξίδια. Επισκέφθηκε με άλλους Κρυονερίτες το χωριό του το Κρυόνερο στην Ανατολική Θράκη και κατέγραψε λεπτομερώς αυτό το ταξίδι. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη. Η τελευταία του επιθυμία προς την οικογένεια του ήταν να μεταφέρουν τη σορό του στον Καλαμώνα Δράμας. Ήταν το πρώτο χωριό στο οποίο διορίστηκε. Τα παιδιά του εξετέλεσαν την επιθυμία του. Πιστεύω πως και οι δύο δάσκαλοι μας βρίσκονται τώρα στον Παράδεισο. Έκαναν εις το ακέραιον το καθήκον τους. Ας είναι αναπαυμένες οι ψυχές τους. Αφιερώνω αυτό το κείμενο σ' όλα τα παιδιά εκείνης της εκδρομής, αγόρια και κορίτσια, καθώς και στους αείμνηστους δασκάλους μας.
Φούλα Στράντζαλη Πριάκου